شایستگیهای عمومی که تا اینجا مطرح شد، ۸۰-۹۵ درصد ویژگیهای متمایزکنندهی عملکرد برتر در شغلهای مورد مطالعه را پوشش میدهد. شایستگیهای باقیمانده، به سه دسته تقسیم میشوند:
- رفتارهای منحصر به فرد (که بیانگر شایستگیهای عمومی است)
- شایستگیهایی که بسیار دیده شده، امّا انقدر پرتکرار نبوده که در شایستگیهای عمومی قرار بگیرد
- شایستگیهایی که واقعاً منحصر به یک شغل (یا گروه شغلی) خاص هستند
برخی از شایستگیهای منحصر به فرد، این موارد هستند:
- ترجیح شغلی: واقعاً از کار خود لذت میبرد
- خود ارزیابی دقیق: نقاط قوت و ضعف خود را میشناسد و میداند چگونه از نقاط قوت خود به طور مؤثر استفاده و در عین حال نقاط ضعف را جبران کند.
- پیوندجویی: علاقه واقعی و لذت بردن از افراد دیگر (در معلمان خوب و مدیران ارتباط با مشتری یافت میشود)
- مهارت نوشتن: توانایی خوب نوشتن
- بلندنگری: توانایی ایجاد درک جدیدی از ماموریت یک سازمان، یا ایجاد چشمانداز جدید برای یک گروه
- ارتباطات رو به بالا: آگاه نگه داشتن رئیس خود از همهی تحولات مهم، چه خوب چه بد.
- یادگیری و برقراری ارتباط به سبک عینی (Concrete Style): یادگیری با تجربه مستقیم عملی (Hands-on)، برقراری ارتباط با تدارک دیدن تجربهی مستقیم، نمایش و غیره.
- ترس کم نسبت به طرد شدن: اگر دیگران او را دوست نداشته باشند، احساس نگرانی نمیکند
- دقت نظر: نشان دادن کمال و توجه به جزئیات
برخی از شایستگیهای غیرمعمولتر، عبارتند از:
- در برابر تجاوز به منطقه مسئولیت خود مقاومت میکند (افسران تازهکار ارتش)
- استفادهی بدون تعارض از موقعیت و قدرت نمادین: صریحاً برای غلبه بر مقاومت درجه میگیرد (افسران تازهکار ارتش)
- سازوکارهایی را برای دریافت بازخورد ایجاد میکند (مدیران مدارس)
- آگاهی حقوقی: با آگاهی از قوانین و حدود اختیارات قانونی، طوری به سوار شدن رسیدگی میکند که یک پرونده حقوقی بینقص ایجاد کند (افسران گارد ساحلی)
- هشیاری امنیتی: با آگاهی از تهدیدات احتمالی سرقت، نسبت به ایمنسازی اماکن اقدام میکند (مدیران بانک)
- دارای رابطهی پایدار با یک شریک / همسر / دوستدختر مستقل (جاشوان قایقهای رودخانهای)
- شوخ طبعی (پرستاران)
- محرمانگی اطلاعات شخصی را حفظ میکند (پرستاران، بانکداران)
- تجسم ساختاری پویا: تصاویر ذهنی سهبعدی را با جزئیات زیاد میسازد و دستکاری میکند (پژوهشگران خلاق)
- دانش فنی گسترده: به جای یک تخصص واحد، از رشتههای متنوع و نامرتبط بهره میبرد (پژوهشگران خلاق)
این شایستگیهای خاص و غیرمعمول، بسیار جالب هستند؛ ممکن است برای مشاغل خاصی حیاتی باشند و از طریق مصاحبه میتوان آن را کشف کرد.